Pomnik poświęcony pamięci węgierskim honwedom

19 września 2017 r. odbyło się uroczyste odsłonięcia pomnika poświęconego pamięci węgierskim honwedom, którzy udzielali pomocy i wsparcia uczestnikom Powstania Warszawskiego.
Uroczystość odbyła się na skwerze przy ul. Matejki w Warszawie, niedaleko Sejmu RP, w asyście honorowej żołnierzy Wojska Polskiego, z udziałem przedstawicieli władz Polski i Węgier oraz delegacji z IPN.
Pomnik stanowią dwie tablice z czarnego granitu z napisem w języku polskim i węgierskim przedzielonym jakby szarfą z różowego granitu.

Napis brzmi:
„Pamięci węgierskich honwedów, którzy podczas powstania warszawskiego w 1945 roku przekazywali broń i amunicję żołnierzom Armii Krajowej, pielęgnowali rannych, pomagali polskim braciom. Z dumą wspominamy tych węgierskich bohaterów, którzy poświęcili swoje życie, walcząc po stronie polskich powstańców.
Instytut Pamięci Narodowej”

104294109_1370352296492782_1778651146123546846_o

W Warszawie w czasie powstania warszawskiego stacjonował 20-tysięczny oddział honwedów węgierskich, dowodzony przez Bélę Lengyela. Regent Miklós Horthy przed odjazdem oddziału spotkał się z Lengyelem i powiedział mu, że Polacy to przyjaciele Węgier, a Niemcy to jedynie towarzysze broni. Tak też uważało i węgierskie dowództwo. Oddziały węgierskie nie zostały użyte do tłumienia powstania, tylko do otoczenia Warszawy kordonem. Węgrzy pomagali rannym, przekazywali broń polskim powstańcom, kilkudziesięciu z nich dołączyło do grupy „Kampinos”. Wielu z nich hitlerowcy rozstrzelali, ponad 40 zginęło w walkach po stronie polskiej. Zostali pochowani na cmentarzach w Warszawie, Modlinie, Siedlcach, Słomczynie, Konstancinie i Podkowie Leśnej. Niemcy, nie ufając im, wycofywali oddział już 28 sierpnia 1944 r.

Tekst i zdjęcie: Izabela Gass

Tablice upamiętniające ważne postaci i wydarzenie z historii Polski i Węgier (cz.III)

Trzecia tablica z naszego cyklu, upamiętnia Franciszka II Rakoczego.

Tablica pamięci Franciszka II Rakoczego o wymiarach 118×77 cm z laminatu naturalnego z natryskiem z brązu umieszczona jest na budynku UW przy ul. Krakowskie Przedmieście 1. Napis w języku polskim i węgierskim brzmi:
Franciszek II Rakoczy (1676 – 1736) książę Węgier, Siedmiogrodu, pretendent do tronu polskiego, przywódca powstania węgierskiego 1703 – 1711, walki o wolność narodów Europy Środkowej, po ucieczce z wiedeńskiego więzienia do Polski w 1701 r. znalazł schronienie w tym domu, przebywał w Polsce także po upadku powstania, umarł na emigracji w Turcji.
Franciszek II Rakoczy to jeden z największych bohaterów narodowych Węgier, przywódca wielkiego powstania antyhabsburskiego na Węgrzech w latach 1703 – 1711. Od 1701 r. dużo czasu spędzał w Polsce, m.in. w dobrach zauroczonej nim polskiej magnatki Elżbiety Sieniawskiej. Dzięki jej pomocy finansowej mógł przygotowywać powstanie przeciwko Austrii. Po jego upadku Rakoczy ponownie uciekł do Polski.

101030632_1353016918226320_8608276765233643520_n

Tablice upamiętniające ważne postaci i wydarzenie z historii Polski i Węgier (cz.II)

Dzisiaj Izabela Gass przedstawia tablicę upamiętniającą Józsefa Antalla.

Żeliwna tablica pamięci Józsefa Antalla z 1990 r. umieszczona jest na Barbakanie przy ul. Nowogrodzkiej. Napis w języku polskim i węgierskim brzmi:
Antall Jozsef (1896 – 1974) węgierski polityk i działacz społeczny, wielki przyjaciel Polaków, wychodźstwo polskie na Węgrzech w latach II wojny światowej zawdzięcza mu pomoc, opiekę, serce. Polonia Semper Fidelis.
József Antall był węgierskim politykiem, prawnikiem. Jako komisarz rządowy do spraw uchodźczych w randze ministra w latach 1939 – 1944 organizował pomoc dla polskich uchodźców przybyłych na Węgry po klęsce wrześniowej. Odegrał szczególna rolę w organizowaniu szkolnictwa polskiego na Węgrzech. Z jego inicjatywy zebrano ogromną sumę pieniędzy na otwarcie, jedynego wówczas w Europie polskiego gimnazjum w Balatonboglár. Za swoje zasługi otrzymał przydomek „Ojca Polaków”.

101373007_1353014794893199_7717043095371513856_n

Hungarika w Warszawie cz.2 – Kościół św. Elżbiety Turyńskiej (Węgierskiej)

Kościół św. Elżbiety znajduje się w Powsinie przy ul. Przyczółkowskiej 29. Jego początki sięgają XIV wieku. Drewniana PowsinDSC_1942świątynia została zniszczona podczas potopu szwedzkiego. W 1725 r. kościół odbudowano w stylu baroku według projektu cenionego architekta Józefa Fontany. Po kolejnej przebudowie w 1921 r. świątynia uzyskała dzisiejszy wygląd. W kościele znajduje się także Sanktuarium Matki Bożej Tęskniącej z cudownym obrazem Matki Boskiej Tęskniącej lub Powsińskiej. Obraz namalowany został przez nieznanego artystę włoskiego w XVII w. Przedstawia Madonnę składającą ręce na piersi w modlitewnym geście. Nieznana jest data umieszczenia obrazu w kościele, ale już w 1675 r. w dokumentach diecezjalnym nazywany jest cudownym.

 
autorka: Izabela Gass
zdjęcie: Wikipedia

Hungarika w Warszawie cz.1 – Kościół św. Stefana

Na obszarze Warszawy znajdują się dwie parafie, które za patrona obrały sobie Węgra. Jedna z nich to Parafia pod wezwaniem świętego Stefana – węgierskiego króla, za którego panowania Węgry przyjęły chrzest. Druga to powsińska parafia imienia, świętej Elżbiety Turyńskiej (Węgierskiej).

Kościół_św._Józefa_Oblubieńca_w_Warszawie_ul._Czerniakowska

Kościół św. Stefana znajduje się przy ul. Czerniakowskiej 137. Powstał jako kaplica szkolna Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu w latach 1922 – 1924. W 1944 r. wojsko węgierskie urządziło w nim szpital. Podczas powstania warszawskiego toczyły się w kościele i jego okolicach zacięte walki.
1 marca 1973 r. dekretem prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego została tutaj erygowana parafia św. Stefana Kościół jest budowlą współczesną, jednonawową, zwieńczoną latarnią -sygnaturką od ulicy. Wystrój wewnętrzny został unowocześniony w latach 1971 – 1974.

autorka: Izabela Gass
zdjęcie: Wikipedia