1848-49

"A második szolnoki ütközet 1849. március 5-én" (pol. "Druga bitwa pod Szolnokiem 5 marca 1849 r."), Mór Than — „A második szolnoki ütközet 1849. március 5-én” (pol. „Druga bitwa pod Szolnokiem 5 marca 1849 r.”), Mór Than

Władysław_August_Poniński — Władysław August Poniński

5 marca 1849 roku wojsko powstańcze dowodzone przez Jánosa Damjanicha i Károlya Vécseyego odniosło znaczące zwycięstwo nad siłami cesarskimi pod Szolnokiem, zdobywając ostatni niezdobyty most na Cisie (mający kluczowe znaczenie dla obu stron). II. Batalion Polski i polska kompania ułanów odegrały decydującą rolę w triumfie. Świadczy o tym fakt, że po bitwie awansowano pięciu polskich oficerów, m.in. Józefa Wysockiego, który od tego momentu tworzył Legion Polski jako pułkownik. Wiekopomnym wydarzeniem bitwy pod Szolnokiem był atak ułanów Władysława Ponińskiego na pułk dragonów im. Franciszka Józefa. Wojsko austriackie zostało wtedy rozgromione, a w ramach łupów wojennych Polacy przejęli 5 armat. Według anegdoty, kiedy podpułk. Josef Regelsberg von Thunberg (który niedługo potem trafił do niewoli), zobaczył tylko jedną kompanię atakującą jego pułk, powiedział: „Są albo szaleni… albo Polacy…”.

Balázs István

(red. A.Sz.)

źródła: – Kovács István: „…Mindvégig veletek voltunk” – Lengyelek a magyar szabadságharcban. Budapest, Osiris, 1998

– https://www.tapiokultura.hu/index.php?option=com_content&view=article&id=649:egyuett-a-szabadsagert-jozef-wysocki-es-a-lengyel-legio&catid=16&Itemid=142

– http://www.bibl.u-szeged.hu/bibl/mil/1848/kronologia.html

zdjęcia: Wikipedia

Zapraszamy na nasz nowy cykl „Polacy walczący podczas Powstania Węgierskiego 1848-49”! W krótkich tekstach przestawimy losy wybranych bitew Wiosny Ludów, które miały miejsce na terenach dzisiejszych Węgier (ale dodaliśmy do listy dwa wyjątki), i w których wzięli udział polscy żołnierze. Część pierwsza została poświęcona bitwie pod Aradem (dzisiejsza Rumunia), do której polscy żołnierze dołączyli 3 grudnia 1848.

***

W ramach ciekawostki warto dodać, że matką chrzestną wspomnianego sztandaru została Luiza – siostra Lajosa Kossutha, orędownika utworzenia Legionów Polskich.

***

25 listopada 1848 roku w ogrodzie Muzeum Narodowego w Budapeszcie odbyło się poświęcenie sztandaru batalionu polskiego (składającego się wówczas z dwóch kompanii). Legioniści Józefa Wysockiego wyruszyli niedługo potem do Aradu, gdzie 3 grudnia 1848 r. podczas oblężenia miejscowego zamku, przeszli chrzest bojowy. Przywództwo wojsk powstańczych miało nadzieję, że udział polskich żołnierzy zmieni układ sił w bitwie. Plan zakładał, że Polacy walczący dla cesarza będę chcieli przejść na drugą stronę i wesprzeć rodaków z wojsk powstańczych. Chociaż plan nie wypalił, legioniści dzielnie brali udział w grudniowych walkach. Niezwykle długie oblężenie zakończyło się dopiero 1 lipca 1849 r., kiedy wojska cesarskie, w zamian za swobodny odwrót, przekazały zamek powstańcom.

Balázs István

(red. A.Sz.)

https://hu.wikipedia.org/wiki/Arad_ostroma?fbclid=IwAR1RA0f_z6FodE9wzUoAKfalcFYXF_aW7psui_3YkM3aoiYsWufeo2LdwdM#/media/Fájl:Aradvar.jpg — Foto: Wikipedia

źródło: Kovács István: „Egy a lengyel a magyarral”. A szabadságharc ismeretlen lengyel hősei. Budapest, Magyar Napló, 2014.

„Polacy walczący podczas Powstania Węgierskiego 1848-49” cz. IV – bitwa pod Szolnokiem (5 marca 1849)

„Polacy walczący podczas Powstania Węgierskiego 1848-49” cz. I – bitwa pod Aradem (3 grudnia 1848)

Tagi