Kilka ciekawostek związanych z traktatem z Trianon w związku z dzisiejszym Dniem Jedności Narodowej
.
.4 czerwca jest ważną datą nie tylko na Węgrzech, ale także w Polsce, gdzie obchodzona jest rocznica wyborów kontraktowych z 1989 roku.
trianon
Dwie rocznice 4 czerwca!
POGRZEB WĘGIER – TRAKTAT W TRIANON
4 czerwca 1920 roku w pałacu Grand Trianon w Wersalu został podpisany traktat pokojowy między Węgrami a państwami Ententy. Ze strony Węgier miał go podpisać Albert hr. Apponyi, szef węgierskich negocjatorów. Jednak gdy tylko przeczytał tekst traktatu, ostentacyjnie opuścił pałac, dając do zrozumienia, że podpisanie tego dokumentu byłoby czynnością hańbiącą. Ostatecznie po wielu naciskach dyplomatycznych Ententy traktat podpisało dwóch członków węgierskiej delegacji, którzy natychmiast podali się do dymisji i wycofali z życia publicznego. W imieniu Polski traktat podpisali Eustachy ks. Sapieha, minister pełnomocny RP w Londynie, i Erazm Piltz, minister pełnomocny RP w Pradze.
Warunki pokoju, które podyktowano Węgrom, przeszły najśmielsze oczekiwania. Na mocy tego traktatu nowo powstałe Węgry utraciły 2/3 ludności (pozostało 8 mln z 21 mln) i 2/3 obszaru państwa na rzecz Rumunii, Czechosłowacji, Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców, Austrii, Włoch i Polski (pozostało 93 tys. km² z 325 tys. km²). Poza granicami Węgier znalazło się 3,5 mln Węgrów, co stanowiło 1/3 narodu. Konsekwencje tych ustaleń widać do dnia dzisiejszego.
4 czerwca 1920 roku – dzień podpisania traktatu – został ogłoszony dniem żałoby narodowej. W całym kraju bito w dzwony i odprawiano nabożeństwa żałobne, gazety ukazały się w czarnych obwódkach, zamknięto szkoły, urzędy i sklepy, stanął ruch uliczny, wszystkie flagi państwowe opuszczono do połowy masztu. Na ulicach zaczęły się pojawiać napisy „Nem, nem, soha!” („Nie, nie, nigdy!”) i „Mindent vis-sza!” („Oddać wszystko!”).
Rewizja traktatu stała się głównym celem polityki zagranicznej Węgier w okresie międzywojennym i przyczyniła się do zbliżenia z III Rzeszą. W latach 1938–1941 Węgrom udało się przy poparciu III Rzeszy zrewidować część postanowień z Trianon. W tym czasie wróciły do kraju ziemie zamieszkałe przez 2 mln Węgrów, a terytorium powiększyło się do 172 tys. km². Zmiany te zostały anulowane w 1947 roku.
autor: Izabela Gass
ilustracje: Materiały Jana Dąbrowskiego, APAN, III–370, j. 219
4 czerwca obchodzimy też drugą rocznicę, tym razem dotycząca Polski!
4 czerwca – dwie rocznice
30 lat temu odbyły się w Polsce częściowo wolne wybory do Sejmu i Senatu!
W naszych zbiorach posiadamy ulotkę wyborczą, która przypomina o tym ważnym dniu.
Dzisiaj obchodzimy jeszcze jedną rocznicę – 99 lat temu podpisany Traktat w Trianon.
Wszystkim zainteresowanym, przypominamy, że nasza piątkowa Konferencja naukowa / Tudományos konferencia będzie tematycznie nawiązywać także do tego wydarzenia.
